قطع رقعی یکی از اندازه‌های معمولی کتاب است و به طور عمومی از ابعاد ۱۴ × ۲۱ سانتی‌متر تشکیل میشود. این ابعاد به طول و عرض صفحه کتاب اشاره دارد. یک کتاب با قطع رقعی جزو کتابهایی است که در اندازه‌های استاندارد و رایج چاپ میشود.
این قطع بسیار محبوب و پرطرفدار بوده و طیف وسیعی از موضوعات در اکثر ژانرها را در خود جای میدهد؛ اگر به دنبال چاپ یک کتاب با قطع رقعی ۱۴ × ۲۱ سانتی‌متر هستید، باید تمام نکات مربوط به فرمت و برش قطع رقعی بدانید در این مقاله سعی داریم اطلاعات بیشتری را در مورد قطع رقعی و کاغذهای مناسب آن در اختیار شما عزیران بگذاریم پس تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید، اگر نمیدانید قطع کتاب چیست ما در مقاله ای دیگر کامل این موضوع را به شما توضیح دادیم.
قطع رقعی چیست؟
برای چاپ کتاب، اندازه و سایزهای مناسبی نیاز است که این اندازه ی مناسب برای طول و عرض کاغذ را، قطع میگویند، قطع رقعی نیز یکی از اندازه‌های استاندار چاپ کتاب در موضوعات متفاوت محسوب میشود که ابعاد قطع رقعی در ایران به صورت دقیق ۱۴.۱ × ۲۱.2 سانتی‌متر است. این اندازه تقریبا به یک برگه A5 (ابعاد برگه A5 برابر ۱۴.8 × ۲۱ است) نزدیک بوده و تا حدودی معادل چاپ بینالمللی Octavo است. این ابعاد به صورت استاندارد تعیین شدهاند و برای راحتی خواننده و نگهداری مناسب کتاب، بسیار مناسب هستند. در این قطع، متن و محتوای کتاب به طور معمول به صورت عمودی در صفحه قرار می‌گیرد. این ابعاد کتاب را مناسب برای خواندن راحت و حمل و نقل آسان می‌سازد و برای استفاده حداکثر از 200 صفحه طراحی شدهاند.
از قطع رقعی برای چه موضاعاتی استفاده میشود؟
همانطور که گفتیم این قطع در موضوعات و ژانرهای متفاوتی استفاده شده و به همین دلیل بسیار محبوب، پرکاربرد و پرطرفدار است . از قطع رقعی معمولا برای موضوعات زیر استفاده میشود:
- داستانها
- رمان
- کتابهای درسی
- کتابهای کمک درسی
- کتابهای شعر
- کتابهای دانشگاهی
- دلنوشته
- زندگینامه
فرمتهای مناسب قطع رقعی
قطع رقعی فرمت استاندارد مخصوص به خود را دارد و باید هر کتاب قبل از چاپ باید به این نکات دقت کرده و تا جایی که امکان دارد فرمت گفته شده را رعایت کند. این فرمتها شامل موارد زیر میشود.
1.حاشیه در قطع رقعی
حاشیه به این معنی است که متن باید چقدر از لبه کاغذ فاصله دارد. به طور متوسط حاشیه برای یک کتاب بسته به نوع کتاب، ژانر کتاب و تعداد صفحات چاپ شده متفاوت است اما به طور استاندارد در قطع رقعی، در قطع رقعی حاشیهها به صورت زیر در رعایت میشوند.
- حاشیه بیرونی کتاب 3 سانتی متر
- حاشیه داخلی 2 سانتی متر
- حاشیه پایین 2.5 سانتی متر
- حاشیه بالا 2 سانتی متر
البته قطع رقعی معمولا حاشیه کمی دارد ولی هرچه صفحات چاپی کتاب شما بیشتر باشد، فضای بیشتری برای حاشیه داخلی نیز مورد نیاز است.
2. فونت
برای قطع رقعی معمولا از فونتهای لوتوس، نازنین، زر و میترا استفاده میشود و اندازهی این فونتها معمولاً ۱۲.۵در نظر گرفته میشود. اگر در متن از واژگان انگلیسی نیز استفاده میشود باید از فونت Times new roman استفاده شود به طوری که سایز آنها دو سایز کوچکتر بقیه متنها باشد. در پاورقیها نیز اندازه فونت دو سایز کوچکتر از فونت اصلی در نظر گرفته میشود. در صورت داشتن جداول و عکسها بهتر است از فونت لوتوس بولد به صورت دو سایز کوچکتر استفاده کنید.
3. جلد
برای طراحی جلد کتاب باید به هر طرف کتاب به غیر از عرض عطف نیم سانتی متر اضافه کنید سپس برای به دست آوردن عرض تعداد صفحات در 20 تقسیم کرده و اندازه به میلی متر را در اندازه عرض عطف خود لحاظ کنید. برای درک بیشتر میتوانید به تصویر زیر نگاه کنید.
برای قطع رقعی از چه کاغذی استفاده میشود؟
در قطعع رقعی از کاغذهای متفاوتی با انواع جنسها میتوان استفاده کرد این کاغذها میتوانند به سیاه سفید یا رنگی باشند. کعکولا افراد براساس میزان بودجه خود یا بر اساس مسائل زیباشناسی میتوانند کاغذهای متفاوتی را انتخاب کنند این کاغذ ها شامل:
1.کاغذ کاهی
کاغذ کاهی نوعی کاغذ است که از الیاف گیاهان کاهی تولید میشود. الیاف کاهی معمولاً از گیاهانی مانند گندم، جو، برنج و بامبو یا جوانه‌های گیاهان دیگر به دست می‌آید.
برای تولید کاغذ کاهی، ابتدا کاه‌ها جمع آوری و پاکسازی میشوند. سپس به صورت خرد شده و با استفاده از روش‌های مختلف مانند خمیرآبی، مکانیکی و شیمیایی یا ترکیب آنها با آهک تبدیل به الیاف کاغذی میشوند. سپس این الیاف به صورت لایه‌های نازک بر روی سطح هم‌سطح میشود و با استفاده از روش‌های مشخص‌سازی و فشرده‌سازی به شکل تبدیل کاغذ میشوند.
کاغذ کاهی به دلیل استفاده از مواد بیابانی مانند کاه و ذرت، ویژگی-های مثبتی دارند. به عنوان مثال، آنها را میتوان به راحتی بازیافت کرد. همچنین، به دلیل الیاف خشک و سبک کاه، کاغذ کاهی میتواند سبکتر و نرم‌تر از بسیاری از انواع کاغذهای دیگر باشد.
2.سفید تحریر
این نوع کاغذ دارای رنگ سفیدی است و سطحی نرم و صاف دارد که امکان نوشتن و چاپ بهتر را می‌کند. کاغذ سفید تحریر عموماً از الیاف چوب میشود که از درختان به دست می‌آیند. در فرآیند تولید، الیاف چوب تکه‌های کوچکتری شکسته و خرد میشوند. سپس با افزودن مواد شیمیایی مانند مواد شیمیایی و سفید کنندهها، خمیر کاغذی تهیه میشود. این خمیر سپس روی سطح یک سیلندر چرخان پخش میشود و با استفاده از روش‌های فشرده‌سازی، خشک‌شده و به شکل ورق‌های کاغذی تولید میشود. کاغذ سفید تحریر به دلیل ویژگی هایی مانند سطوح صاف، وزن مناسب، و جذب رنگ مناسب، برای چاپ و نوشتن مناسب است. همچنین، از آنجایی که کاغذ سفید تحریر عموماً تا حدی نفوذ پذیر است، میتوان در برابر پخش جوهر و جذب آب مقاومت نشان داد. گاهی ممکن است در فرآیندتولید این کاغذ از کاغذ بازیافتی نیز استفاده شود.
3.کاغذ گلاسه
کاغذهای گلاسه کاغذهایی هستند که با روکش های براق، ساتن یا مات پوشانده شده اند. کاغذ گلاسه به منظور بهبود روشنایی، صافی یا سایر خواص چاپ، یک عامل به سطح آن اضافه شده است. هنگامی که پوشش روی کاغذ اعمال می شود، حفره ها و فضاهای ریز بین الیاف را پر میشود و سطح صاف و یکدستی به آن می دهد، خرید کاغذ گلاسه شامل نکاتی مهم است که در ادامه مقاله به شما توضیح خواهیم داد.
حال سوال اینجاست این پوشش برای کتاب چاپی چه کاربردی دارد؟ اول، مواد چاپ شده را براق تر و درخشان تر می کند، به همین دلیل است که معمولاً برای بروشورها، عکسهای براق، کتابچهها و موارد دیگر استفاده می شود. دوم اینکه، این کاغذها نحوه جذب جوهر را محدود می کند و به جلوگیری از پخش جوهر کمک می کند. این یک ویژگی مطلوب برای طرح ها یا تصاویر پیچیده است که سبب واضح شدن متنها و تصاویر میشود. همچنین، کاغذ روکش شده در برابر کثیفی، رطوبت و سایش مقاوم‌تر است که به ماندگاری بیشتر آن کمک می‌کند.
بهترین کاغذ جلد کتاب برای قطع رقعی چیست؟
انتخاب بهترین پوشش کاغذ برای جلدکتابهای که در ابعاد قطع رقعی، تفاوت زیادی در ظاهرا ایجاد کند. پوشش کاغذ بر روشنایی، رنگ، بافت و دوام جلد شما و همچنین هزینه و تأثیر محیطی چاپ شما تأثیر می گذارد. خوشبختانه در قطع رقعی محدودیتی در انتخاب کاغذ وجود ندارد و از کاغذهای مناسب میتوان به مواد زیر اشاره کرد.
کاغذ یا مقوا گلاسه براق
پوشش براق یک لایه نازک از مواد براق است که به کاغذ سطحی صاف و بازتابنده می دهد. کنتراست، وضوح و شادابی رنگ ها و تصاویر شما را افزایش می دهد و آنها را برجسته و جلب توجه می کند. پوشش براق همچنین در برابر لکه، خراش و رطوبت مقاوم است که به محافظت از پوشش شما در برابر سایش و پارگی کمک می کند. با این حال، پوشش براق همچنین می تواند درخشش، اثر انگشت و علائم گرد و غبار ایجاد کند که می تواند خوانایی و جذابیت پوشش شما را کاهش دهد. همچنین می تواند نسبت به سایر پوشش ها گران تر باشد.
روکش مات
روکش مات یک لایه مات و غیر انعکاسی است که به پوشش شما لمسی نرم و ظریف می دهد. تابش خیره کننده، اثر انگشت و گرد و غبار را کاهش می دهد که می تواند بر روی پوشش براق تأثیر بگذارد و پوشش شما را خواناتر و در دست گرفتن راحت تر می کند. پوشش مات همچنین جلوه ای ظریف و پیچیده ایجاد می کند که می تواند با برخی ژانرها و سبک ها بهتر از پوشش براق مطابقت داشته باشد. با این حال، پوشش مات روشنایی، کنتراست و اشباع رنگ‌ها و تصاویر شما را کاهش میدهد. همچنین نسبت به پوشش براق می تواند دوام کمتری داشته باشد و بیشتر مستعد خراش و محو شدن باشد.
روکش ساتن
پوشش ساتن حد وسطی بین پوشش براق و مات است که تعادلی از صافی و انعکاس را ارائه می دهد. تا حدودی روشنایی، کنتراست و شادابی پوشش براق را حفظ می کند، در حالی که مقداری از تابش خیره کننده، اثر انگشت و گرد و غبار پوشش مات را کاهش می دهد. روکش ساتن نیز حس ابریشمی و لوکسی دارد که می تواند کیفیت و ارزش پوشش شما را افزایش دهد.
کاغذ بدون روکش
کاغذ بدون روکش کاغذی است که هیچ پوششی ندارد و بافت و رنگ طبیعی خود را آشکار می کند. به پوشش شما ظاهری خام و ارگانیک می دهد که می تواند حس اصالت، سادگی یا خلاقیت را به شما منتقل کند. همچنین این کاغذ می تواند جوهر بیشتری را جذب کند، که می تواند بر وضوح و یکنواختی رنگ ها و تصاویر شما تأثیر بگذارد. و همچنین قیمت کمتری دارد.
در این مقاله سعی شد اطلاعاتی کاملی در مورد قطع رقعی به شما ارائه شود شایان به ذکر است که انداه و ابعاد قطع رقعی در هر چاپخانه میتواند بسیار متفاوت باشد برای اطمینان از اندازه دقیق میتوانید قبل از چاپ کتاب خود اندازه دقیق قطع رقعی را پرسیده تا از هرگونه خطا در چاپ کتاب خود جلوگیری کنید.