قطع کتاب بسته به ژانر، مخاطب و بسیاری از عوامل دیگر متفاوت است. اگر خودتان ویراستاری را انجام میدهید، بهتر است قبل از اینکه کتاب خود را برای چاپ ببرید، درک دقیقی از اندازه کتاب خود داشته باشید. در قطع کتاب دانستن اندازه مورد انتظار بعد از چاپ می‌تواند مفید باشد. در حالی که قطع کتاب بیشتر یک انتخاب زیباشناختی به نظر برسد، اما کاربردها و استفاده از کتاب نیز در قطع کتاب بسیار تاثیر گذار هستند. ما در اینجا سعی داریم تمام نکات مربوط به قطع کتاب را بررسی کنیم. اگر نمیدانید قطع کتاب چیست و قطع کتاب در چه اندازههایی انجام میشود تا انتهایی این مقاله با ما همراه باشید.
قطع کتاب چیست؟
قطع کتاب ارتفاع و عرض صفحات یک کتاب را توصیف می کند. هرچه اندازه صفحه شما بزرگتر باشد، کلمات بیشتری را می توانید در خود جای دهید، و بنابراین، ضخامت کتاب شما نازک تر خواهد بود. هرچه اندازه صفحه شما کوچکتر باشد، کلمات کمتری را می توانید در خود جای دهید، و کتاب شما باید ضخیم تر باشد تا تعداد کلمات شما را در نظر بگیرد.
اندازه استاندارد کتاب چیست؟
اندازه و قطع استاندارد کتاب شما به ژانر شما بستگی دارد و ژانر نیز تعداد کلمات را تعیین می کند. برای بررسی اندازه های استاندارد کتاب، ابتدا باید به تعداد کلمات نگاهی انداخت.
قطع کتاب در ژانرهای مختلف به صورت زیر است:
رمان: قطع رقعی
داستانی: قطع رقعی
کودکان: قطع خشتی
شعر: رقعی
کتاب های درسی: قطع وزیری، قطع رحلی، قطع رقعی
اکنون که از اندازه استاندارد کتاب، نحوه تأثیر تعداد کلمات بر اندازه کتاب آگاهی دارید، بیایید در مورد محبوب ترین اندازه های کتاب صحبت کنیم.
محبوب ترین قطع‌های کتاب چیست؟
محبوب ترین اندازه کتاب به ژانری که منتشر می کنید و همچنین نحوه انتشار بستگی دارد. محبوب‌ترین و پرکاربردترین قطع های کتاب به صورت زیر است.
قطع رقعی: قطع رقعی یکی از اندازه‌های استاندارد و پرطرفدار برای قطع کتاب است؛ اندازه‌ی قطع رقعی ۱۴.۸×۲۱ سانتی متر است معمولا از قطع رقعی برای چاپ کتابهای داستان، رمان، شعر و انواع کتابهای درسی استفاده میشود.
قطع خشتی: قطع خشتی نیز یکی از اندازه‌های استاندارد برای قطع کتاب است؛ اندازه قطع خشتی بزرگ ۲۲×۲۲ و خشتی کوچک ۱۹×۱۹ است. از قطع خشتی معمولا برای کتابهای کودکانه و کتابهای مربوط به هنر استفاده میشود.
قطع رحلی: قطع رحلی یک اندازه معمول و استاندار در قطع کتاب است؛ اندازه‌ی قطع رحلی ۳۳×۲۴ و ۲۸.۵×۲۱ است این قطع کتاب معمولا برای کتابهای درسی یا اکثر کتابهای دینی مانند قرآن و یا قدیمی مانند شاهنامه و… استفاده میشود.
قطع وزیری: یکی دیگر از اندازه‌های استاندارد قطع کتاب قطع وزیری است این قطع در ابعاد ۲۳.۵×۱۶.۵ وجود دارد و معمولا از این قطع برای کتابهای درسی یا کمک درسی استفاده میشود.
قطع سلطانی: قطع سلطانی یکی از اندازه‌های استاندارد برای کتاب‌ها است. اندازه قطع سلطانی معمولاً در حدود ۴۸×۳۸ سانتی‌متر است. این اندازه برای کتاب‌هایی که نیاز به فضای بیشتری برای نمایش متن، تصاویر یا نمودارها دارند، استفاده میشود. قطع سلطانی معمولاً برای کتابهای علمی، کتابهای هنری، کتابهای کودکان، کتابهای مطالعات اجتماعی و برخی کتابهای دیگر مناسب است.
قطع جیبی: قطع جیبی یکی از اندازه‌های رایج برای کتاب‌ها است که برای قابلیت حمل و نقل آسان و قرار گیری در جیب‌ها یا کیف‌ها طراحی شده است. اندازه قطع جیبی معمولاً در حدود ۱۰ ×۱۴ سانتی‌متر است. این اندازه کوچکتر از و تا حدودی نصف اندازه‌های قطع رقعی است و برای کتاب‌هایی که به صورت همراه قرار می‌گیرند و می‌خواهید آنها را همیشه با خود داشته باشید مفید است. کتابهای قطع جیبی معمولاً در دسته‌های مختلفی از جمله کتابهای غیرداستانی و کتابهای آموزشی کوچک قرار می‌گیرند. این اندازه مناسب برای خواندن در حرکت، در سفرهای روزمره و همچنین برای اهدا به دیگران مناسب است.
قطع پالتویی: قطع پالتویی نسبت به قطع‌های بالا استفاده‌ی کمتری دارد؛ ابعاد قطع پالتویی بزرگ ۲۲×۱۱.۵ و ابعاد قطع پالتویی کوچک ۱۹×۱۰ سانتی متر است. از قطع پالتویی معمولا برای داستان‌های کوتاه یا واژه‌نامه‌ها استفاده میشود.
سایر قطع‌ها: قطع‌های دیگری برای قطع کتاب وجود دارند ولی مانند قطع‌های ذکر شده در بالا پرکاربرد و محبوب نیستند؛ این قطع‌ها عبارتند از:
- قطع جانمازی
- قطع بغلی
- قطع حمایلی
- قطع بیاضی
- قطع تیموری
اندازه حاشیه برای هر قطع کتاب چقدر است؟
قطع وزیری: در قطع وزیری اندازه و فاصله حاشیه های بیرون و داخل ۲.۳ سانتی، حاشیه بالایی ۳ سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۲.۵ سانتی متر باشد.
قطع رقعی: در قطع رقعی نیز اندازه و فاصله حاشیه های بیرون و داخل ۲.۳ سانتی، حاشیه بالایی ۳ سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۲.۵ سانتی متر باشد.
قطع شعر رقعی: در قطع شعر رقعی اندازه حاشیه‌های بیرون ۳ سانتی متر، حاشیه‌ی داخل ۲ سانتی، حاشیه بالایی ۲ سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۲.۵ سانتی متر باشد.
قطع جیبی: در قطع جیبی اندازه حاشیه‌های بیرون ۲.۵ سانتی متر، حاشیه‌ی داخل و بالا ۲ سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۲.۵ سانتی متر باشد.
قطع خشتی: در قطع خشتی اندازه حاشیه‌های بیرون باید ۲.۳ سانتی متر، حاشیه‌ی داخل ۲.۲ سانتی، حاشیه بالا و پایین آن ۲ سانتی متر باشد.
قطع رحلی تک ستون: در قطع رحلی تک ستون اندازه حاشیه‌های بیرون ۳ سانتی متر، حاشیه‌ی داخل ۲.۵ سانتی، حاشیه بالایی ۴سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۳ سانتی متر باشد.
قطع رحلی دو ستون: در قطع رحلی دو ستون اندازه حاشیه‌های بیرون ۲.۵ سانتی متر، حاشیه‌ی داخل ۲ سانتی، حاشیه بالایی ۳ سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۲.۵ سانتی متر باشد.
قطع پالتویی: در قطع پالتویی اندازه حاشیه‌های بیرون ۲.۳ سانتی متر، حاشیه‌ی داخل ۲.۲ سانتی، حاشیه بالایی ۴ سانتی متر و حاشیه پایین آن باید ۳ سانتی متر باشد.
ابعاد جلد کتاب برای قطع
ابعاد جلد کتاب دارای ابعاد متفاوتی از مقادیر ذکر شده است برای برش و قطع جبد کتاب باید از طرفین به جز طرف نقطه عطف به اندازه نیم میلی اضافه شود تا در برش و قطع کتاب اندازه متناسب با قطع کاغذ های کتاب بدست آید.
در زیر اندازه قطع برای جلد کتاب را برای انواع قطع‌های کتاب ذکر میکنیم.
- قطع وزیری: ۱۷ × ۲۴.۵
- قطع رقعی: ۲۲ × ۱۵.۸
- خشتی: ۲۲.۵ ×۳۰
- رحلی: ۳۴ × ۲۴.۵ یا ۲۹.۵ × ۲۱.۵
- جیبی: ۱۰.۵ × ۱۵
- پالتویی ۱۰.۵ × ۲۰ یا ۱۲ × ۲۳
چرا رعایت کتاب مهم است؟
رعایت نکات قطع کتاب بسیار مهم است زیرا اعتبار یک نویسنده را تثبیت یا تضعیف می کند. خوانندگان عادت دارند ژانرهای خاصی را در قفسه ها در اندازه های خاص و با فونت های خاص ببینند. برای یک خواننده خیلی بدتر از این نیست که یک کتاب کوچک و ضخیم را باز کند و متوجه شود که قلم آنقدر کوچک است که به سختی می توانند آن را بخوانند. همانطور که بزرگسالان نمی خواهند برای رفتن به تعطیلات یک کتاب خشتی را در کیف خود قرار دهند، کودکان کوچک نیز مهارت لازم برای در دست گرفتن یک کتاب با اندازه کوچکتر را ندارند.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم اطلاعاتی در مورد قطع کتاب، قطع کتابهای رایج و ابعادهای رایج قطع کتاب، حاشیه و جلد آنها را به شما ارائه دهیم. شایان به ذکر است که ابعاد گفته شده میتوان در برخی از چاپخانه‌ها کمی متفاوت باشید. بنابراین قبل از چاپ کتابهای خود اندازه‌های دقیق آن چاپخانه را برای بپرسید و سپس کتاب خود به چاپ رسانید. امیدواریم که این مقاله برای شما مفید واقع شده باشد.